• Instalazio berriak edateko uraren kalitatea bermatuko du, baita jatorrian kalitate txarragoko urak hornitu behar badira ere 2018az geroztik aukera dago Nerbioi ibaiko ura Beteluriko EUTra ponpatzeko, larrialdietan ezohiko baliabide gisa erabili dadin
• Proiektu horrek 10,7 milioi euroko inbertsioa izan du, eta 1984az geroztik martxan dagoen edateko uren tratamendutegia goitik behera (teknologiari zein obra zibilari dagokionez) berritzeko planaren baitan egin da
Bilbao Bizkaia Ur Partzuergoak amaitu egin ditu Beteluriko Edateko Uren Tratamendutegiko (EUT) (Arrigorriaga, Bizkaia) ikatz aktibo bidezko iragazketa-sistema berritzeko lanak. Jarduketa horren 10,7 milioi euroko inbertsioa behar izan du, 1984an eraikitako instalazioa modernizatzeko eta edateko uraren kalitatea bermatzea ahalbidetuko duten irtenbide berritzaileak txertatzeko, baita salbuespenezko egoeretan kalitate txarragoko jatorria duen urarekin hornitu behar izanez gero ere. Lanak 2021eko urtarrilean hasi eta joan den hilean amaitu ziren.
Beteluriko instalazioa ura edangarri bihurtzen duen Bizkaiko azpiegitura nagusia da. Bertan tratatzen da Zadorra sistematik datorren ura eta milioi bat biztanle inguruko biztanleria hornitzen du, 7 m³/s-ko tratamendu-ahalmen globalarekin. EUTa bi fasetan gauzatu zen, une hartako hornidura-beharrei erantzuteko: Lehenengo fasea 1967koa da, eta bigarren fasea 1984an eraiki zen. Amaitu berri den obra, hain zuzen ere, bigarren fasearen birmoldaketa integralerako hobekuntza-sorta baten baitan egindako lehen obra da.
Obraren helburu nagusietako bat hornitzen den uraren kalitatea bermatzeko beharrezko tratamenduak txertatzea da, influentearen jatorria edozein dela ere. Izan ere, baliabide hori erabiltzea inoiz beharrezkoa izan ez bada ere, 2018ko urriaz geroztik aukera dago Nerbioi ibaiko ura Betelurira eramateko, Etxebarriko hargunearen eta ponpaketa-estazioaren bidez. Horiek horrela, Zadorrako sistematik datorren ur-hornidura nahikoa ez den uneetan, balizko lehorte batengatik edo aparteko beste inguruabar batzuengatik, bertatik ura 2 m³/s-ra ponpatzeko aukera dago.
Ikatz aktibo bidezko iragazketa oso akabera-tratamendu egokia da eta giza kontsumorako uraren kalitatea hobetzen du, usainari eta zaporeari dagokienez. Iragazkietan adsortzio-prozesu bat gertatzen da, zeinak disolbatutako substantzia jakin batzuk uretatik bereizteko aukera ematen baitu, eta hori beharrezkoa izan daiteke kutsatzaile mota jakin batzuk ezabatzen direla bermatzeko, hala nola konposatu organiko batzuk. Ikatz aktiboa aldian behin berraktibatzen da, adsortzio-propietateak berreskuratu ditzan.
Beteluriko EUTko iragazkietan zegoen ikatz aktiboa agortu egin da, eta, horren ordez, prestazio handiko ikatz aktibo birjina aglomeratua jarri da, tipologia desberdineko konposatuak atxikitzeko gai den egitura duena eta kutsatzaileen espektro zabala hartzen duena, hartara, instalazioan sartzen den uraren ezaugarri desberdinei erantzuteko. Aladatu den ikatz aktiboaren bolumena 1.920 m³ da, hau da, 240 m³-koa iragazki bakoitzeko (zortzi iragazki daude guztira).
Ikatz aktibo berriaren hautaketak garrantzi handia du; horregatik, obren hasieran, Bilbao Bizkaia Ur Partzuergoak aurretiazko ikerketa espezifiko bat egin zuen, 2018az geroztik Etxebarriko ponpaketa-estazioaren ondoan martxan dagoen instalazio pilotuan. Instalazio pilotu horretan, Nerbioi ibaitik hartutako ura edangarri bihurtzeko tratamendu-prozesuen konfigurazioak aztertzen dira, ateratako ondorioak etorkizuneko proiektuetan txertatu ahal izateko. Instalazio horrek ikatz aktiboko bi iragazki ditu, eta horietako bakoitzak 1 m³-ko ohantze-bolumena du.
Horrela, obra lizitatzeko prozesuan, enpresa lizitatzaileek baldintza-agirian ezarritako gutxieneko parametroak betetzen zituzten bi ikatz proposatu behar zituzten eskaintzan. Araztegian egindako esperimentua amaitutakoan —UPV/EHUrekin batera egindakoa, bi erakundeen arteko esparru-hitzarmenaren baitan—, eta lortutako datuetan oinarrituta, Beteluriko premietara hobekien egokitzen zen ikatz aktiboa hautatu zen. Ikatz aktibo hori EUTko iragazkietan instalatu da obrak aurrera egin ahala. Ikatz aktiboa berritzeaz gain, ikatz aktibo bidezko iragazketa-instalazioak birmoldatzeko lanen baitan, ekipamenduak eta azpiegiturak berritu dira, EUT ustiapen- eta mantentze-estandar berriagoetara egokitu dadin eta moldakorragoa izan dadin.
ERABATEKO BIRMOLDAKETA
Egikaritze-unitate nagusietako bat izan da lehen aire zabalean zeuden ikatz aktiboko iragazkiek hartzen zuten espazioa estaltzea. Horrela, argi naturala sartzea saihesten da, eta horrek iragazkietan materia organikoaren ugalketa murrizten du. Eraikina diseinatzerako orduan, hainbat alderdi hartu dira kontuan, hala nola ustiapenerako eta mantentze-lanetarako espazio gardenak izatea, edo ingurunean eta lehendik dagoen eraikuntzan integratzea.
Iragazkiak osatzen dituzten hormigoi armatuzko elementuen egiturazko konponketak egiteaz gain, zabortegi-hormak eraberritu dira eta iragazkien oinarrian dauden pita iragazleak aldatu dira; horrela, ohantze iragazlearen altuera handitu da. Horrek atxikipen-denbora gehiago eskatzen du, eta, beraz, adsortzio-ahalmena handitu da. Iragazkietarako garbiketa-uren sareetako hodiak eta balbulak, iragazkietarako garbiketa-airea eta industria-ura berritu dira, bai eta aire konprimatuko instalazio berri bat jarri ere.
Horrez gain, tratamenduaren fase honi lotutako ekipamendua berritu da, hala nola iragazkiak garbitzeko ur-ponpak, ura ikatz aktiboko iragazkietara igarotzea erregulatzen duten uhateak eta prozesua kontrolatzeko tresneria. Kaltetutako ekipo elektrikoak desmuntatu ondoren, egin beharreko lanak egin dira ekipo elektriko berriak proiektatutako soluzioaren funtzionamendu egokira egokitzeko, kableei, maniobrari eta kontrolari dagokienez.
Bestalde, ikatz aktiboa kargatzeko eta deskargatzeko sistema automatizatu bat ezarri da, bi siloren eta betetzeko eta husteko hodien sare baten bidez. Horrek erraztu egingo ditu instalazioa ustiatzeko eta mantentzeko lanak, bai eta ikatza lekuz aldatzeko lanak ere, aldizka berraktibatu dadin. Era berean, eraikin berrien barruan igotzeko bitarteko osagarriak jarri dituzte (polipastoa), ikatz aktiboa eta beste ekipo batzuk kargatu eta deskargatzeko lanak egin ahal izateko, sistema automatizatuaren ordez.
BIM METODOLOGIA
Obra hori BIM (Building Information Modeling) metodologian oinarrituta gauzatu da. Metodologia horri esker, dauden eta dagoeneko proiektatu diren instalazioen eta egiturazko elementuen 3D eredu digitala eduki daiteke, eta, modu horretan, diziplinak ezin hobeto integratu eta informazioa koordinatu daiteke, hiru dimentsioko ingurune kolaboratibo batean.
BIM metodologiak produktuaren bizi-zikloaren fase guztietan integratu behar du eredu digitala, eta obrak amaitu ondoren, BIM eredua eta haren informazio grafiko eta ez-grafiko guztia Salmenta Beteluriko EUTko instalazioen ustiapen- eta mantentze-prozesuan txertatu dira, baliabide gisa aprobetxatzeko.
Jarduketa horrekin, Bilbao Bizkaia Ur Partzuergoak BIM metodologiaren aldeko apustua berretsi du, edozein azpiegituraren ezaugarri fisiko eta funtzionalak hainbat dimentsiotan irudikatzeko aukera ematen baitu (3D informazio geografikoa, informazio ez-grafikoa, plangintza, kostuen zenbatespena eta obraren jarraipena, azpiegituren iraunkortasuna eta analisi energetikoa, ustiapena eta mantentzea, segurtasuna eta osasuna, eta abar).